Nhà tù Hỏa Lò – còn được gọi là Maison Centrale, được thực dân Pháp xây dựng tại Hà Nội vào năm 1896 – một trong những di tích lịch sử tiêu biểu tại Hà Nội, từng được mệnh danh là nhà tù kiên cố nhất Đông Dương thời bấy giờ – không chỉ là nơi giam giữ các chiến sĩ cách mạng mà còn là nơi lưu giữ những ký ức đau thương và kiên cường của dân tộc trong suốt giai đoạn chống thực dân Pháp.
Sáng ngày 19/06/2025, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội phối hợp cùng các đơn vị: Đoàn Thanh niên Tòa án Quân sự Trung ương, Đoàn thanh niên Phòng Kỹ thuật hình sự, Đoàn Thanh niên Phòng CSCĐ – CATP Hà Nội, đã tổ chức chương trình tham quan nhà tù Hỏa Lò kết hợp giao lưu với nhân chứng lịch sử – cựu chiến binh Hoàng Gia Lượng – là một cựu tù chính trị bị giam giữ lại nhà tù Hỏa Lò, sau đó bị đày ra nhà tù Côn Đảo, người đã trực tiếp chứng kiến và tham gia đấu tranh trong cuộc cách mạng chống thực dân Pháp, để tìm hiểu về lịch sử đấu tranh hào hùng của dân tộc, đặc biệt là trong giai đoạn chống Pháp và để tưởng nhớ những hy sinh, mất mát của những người đã từng bị giam cầm tại đây. Bên cạnh đó, việc tham quan, giao lưu còn giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về quá khứ đau thương nhưng cũng đầy tự hào của dân tộc mình, từ đó thêm yêu quê hương, đất nước và trân trọng những giá trị độc lập, tự do mà cha ông đã gìn giữ.
Trong chương trình, gần 30 bạn đoàn viên thanh niên của các đơn vị đã có dịp tham quan các phòng giam, nơi diễn ra những cuộc tra tấn tàn khốc đối với các chiến sĩ cách mạng. Những hiện vật lịch sử như bát ăn làm bằng gáo dừa, máng đựng cơm, xô đựng nước canh, chăn chiên, quần áo tù, các tài liệu và dụng cụ tra tấn đã giúp các đoàn viên thanh niên hình dung rõ hơn về cuộc sống khắc nghiệt của những người bị giam giữ. Họ đã không chỉ phải chịu đựng những đau đớn về thể xác mà còn phải chiến đấu với tinh thần kiên cường, không khuất phục.
Phần giao lưu với nhân chứng lịch sử – cựu chiến binh Hoàng Gia Lượng, sinh năm 1944, một cựu tù binh trong kháng chiến chống Pháp – đã tạo nên những cảm xúc mạnh mẽ cho các bạn đoàn viên. Ông là người đã trải qua quãng đời tù đày gian khổ chia sẻ về cuộc sống hàng ngày trong nhà tù, những hoạt động bí mật của Đảng và tinh thần đoàn kết giữa các chiến sĩ. Ông đã kể về những cuộc họp bí mật, cách thức giữ liên lạc và truyền đạt tư tưởng cách mạng trong hoàn cảnh khó khăn. Chia sẻ cuối cùng trong cuộc giao lưu, trò chuyện, ông thay mặt những thế hệ cha anh đi trước gửi gắm tương lai của đất nước, dân tộc cho các thế hệ trẻ ngày nay, mong các bạn chăm chỉ phấn đấu, trân trọng và gìn giữ những giá trị của độc lập, tự do.
Đặc biệt, qua chương trình nhiều bạn đoàn viên thanh niên mới biết đến cây bàng gần 100 tuổi tại nhà tù Hỏa Lò – được mệnh danh như một vị bác sĩ đã âm thầm chữa bệnh cho rất nhiều các chiến sĩ của ta tại đây. Lá non của cây được dùng đắp lên vết thương, đun nước uống hạ sốt, giải cảm, cành cây dùng làm đũa, vỏ bút, quả bàng chín là thức ăn dinh dưỡng giúp các chiến sĩ vượt qua cơn đói và qua cả bệnh tật… Các nội dung khác trong chương trình như dâng hương tại Đài tưởng niệm, hoạt cảnh dựng lại về cuộc gặp gỡ đầy nước mắt của các chiến sĩ cách mạng với gia đình vợ con, sau đó có người bị lưu đày đến các nhà tù khác và vĩnh viễn không thể trở về… đã lấy đi rất nhiều nước mắt của các bạn đoàn viên thanh niên và hàng trăm khách tham quan trong nước và quốc tế có mặt…
Chương trình tham quan nhà tù Hỏa Lò và giao lưu với nhân chứng lịch sử do Ban chấp hành Đoàn thanh niên ba đơn vị trên tổ chức là một hoạt động rất ý nghĩa, góp phần kết nối quá khứ với hiện tại. Qua đó, sinh viên không chỉ tiếp thu kiến thức lịch sử mà còn nâng cao ý thức trách nhiệm đối với quê hương, đất nước.
Một số hình ảnh tại chương trình:
Bài: ThS. Đỗ Thị Yến
Ảnh: ĐTN Phòng Kỹ thuật hình sự – CATP Hà Nội
